By Rekao je Uzvišeni Allah:
وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ أَن يَقْتُلَ مُؤْمِنًا إِلَّا خَطَـًٔا وَمَن قَتَلَ مُؤْمِنًا خَطَـًٔا فَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مُّؤْمِنَةٍ وَدِيَةٌ مُّسَلَّمَةٌ إِلَىٰٓ أَهْلِهِۦٓ إِلَّآ أَن يَصَّدَّقُوا۟ فَإِن كَانَ مِن قَوْمٍ عَدُوٍّ لَّكُمْ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مُّؤْمِنَةٍ وَإِن كَانَ مِن قَوْمٍۭ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُم مِّيثَٰقٌ فَدِيَةٌ مُّسَلَّمَةٌ إِلَىٰٓ أَهْلِهِۦ وَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مُّؤْمِنَةٍ فَمَن لَّمْ يَجِدْ فَصِيَامُ شَهْرَيْنِ مُتَتَابِعَيْنِ تَوْبَةً مِّنَ ٱللَّهِ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا ٩٢
92 Nezamislivo je da vjernik ubije vjernika, to se može dogoditi samo – nehotice. Onaj ko ubije vjernika nehotice – mora osloboditi ropstva jednog roba-vjernika i predati krvarinu porodici njegovoj; oslobođen je krvarine jedino ako oni oproste. Ako on pripada narodu koji vam je neprijatelj, a sam je vjernik, mora osloboditi ropstva jednog roba-vjernika; a ako pripada narodu s kojim ste u savezu, mora dati krvarinu porodici njegovoj i osloboditi ropstva jednog roba-vjernika. Ne nađe li, mora uzastopce postiti dva mjeseca da bi Allah primio pokajanje – a Allah sve zna i mudar je.
En-Nisa', 92
Iznos krvarine za slučajno ubistvo
Allahove riječi: وَدِيَةٌ مُّسَلَّمَةٌ إِلَىٰ أَهْلِهِ – „… i krvarinu predati porodici njegovoj (ubijenog)…“ Krvarina za ubistvo je stotinu deva. Tako je dosudio Vjerovjesnik sallallahu 'alejhi ve sellem kao i njegove pravedne halife; krvarina je obavezna u devama onome ko ih posjeduje, bez razilaženja u vezi spomenutog. Međutim, razisli su se učenjaci u slučaju kada ubica nije vlasnik deva, tj. koliki je iznos krvarine u zlatu i srebru, odnosno novcu, a istovremeno su suglasni da je dozvoljeno uzeti krvarinu u imetku mimo deva od osobe koji ne posjeduje deve.
U vezi zlata se prenosi od Omera radijellahu 'anhu da je postavio njegovu vrijednost na hiljadu dinara, a sva četvorica imama su rekli da se po tome dosuđuje i postupa, i isto je govor imam Šafije rahimehullah u starom mezhebu. Prenosi Eš-Ša'bi od ‘Abideta rahimehumallah od Omera radijellahu 'anhu „da je odredio krvarinu za posjednike zlata u iznosu od hiljadu dinara/zlatnika, a za vlasike srebra u iznosu od deset hiljada dirhema/srebrenjaka, 1 za vlasnike krupne stoke dvjesto krava, za vlasnike sitne stoke hiljadu ovaca, za vlasnike deva stotinu deva, i za vlasnike tkanine dvjesto tkanina. Ovu predaju od Ša'bija prenosi Ibn Ebi Lejla rahimehumallah kako je zabilježeno kod Ibn Ebi Šejbeh rahimehullah 2; prenosi od Ša'bija i Hejsem, tj. isto prenosi Muhammed ibnu-l-Hasan u predajama od Ebu Hanife preko Hejsema rahimehumullah 3, a on je slab prenosioc.
Što se tiče srebra, većina učenjaka je stava da krvarina u srebru iznosi dvanaest hiljada srebrenjaka; to je i govor imama Malika i Šafije rahimehumallah . Ebu Hanife rahimehullah je rekao deset hiljada dirhema.
Ovo razilaženje je posrijedi zbog različitog određivanja vrijednosti krvarine od strane Omera radijellahu 'anhu . Naime, određivanje vrijednosti krvarine (u imetku mimo deva)od Omera radijellahu 'anhu se prenosi u nekoliko rivajeta i svi su mursel predaje. Od toga je što izvodi Ebu Davud rahimehullah o ‘Amr ibn Šu'ajba preko svog oca od svoga djeda rahimehumullah da je rekao: „Vrijednost krvarine u doba Allahovog Poslanika sallallahu 'alejhi ve sellem bijaše osamsto dinara/zlatnika ili osam hiljada dirhema/srebrenjaka, a krvarina sljedbenika Knjige tada je bila na pola (manja) od krvarine muslimana. Reče: I tako je bilo sve dok za halifu nije došao Omer radijellahu 'anhu , pa je ustao na hutbi i rekao: ‘Zar ne, zaista su deve poskupile.’ Reče (prenosioc): Omer radijellahu 'anhu odmah postavi obaveznim hiljadu dinara za vlasnike zlata, dvanaset hiljada za vlasnike srebra, dvjesto krava za posjednike krava, dvije hiljade ovaca vlasnicima ovaca, i dvjesto tkanina za vlasnike tkanine. Reče (prenosioc): A ostavio je štićenike (nemuslimane), i nije podigao krvarinu za njih u onome (imetku) u čemu je podigao iznos krvarine.“ 4 U lancu prenosilaca ovog hadisa je ‘Abdurrahman ibn ‘Usman ibn Umejjeh rahimehullah koji nije jak prenosioc, kako je to rekao Ebu Hatim rahimehumallah .
Ne postoji ništa vjerodostojno od Vjerovjenika sallallahu 'alejhi ve sellem da je dosudio krvarinu u imetku mimo deva. Određivanje vrijednosti krvarine u zlatu, srebru i tkanini se takođe prenosi od Ibn Omera radijellahu 'anhuma , Ibn ‘Abbasa radijellahu 'anhuma i Džabira radijellahu 'anhu , i ništa od toga nije vjerodostojno prenešeno. Međutim, predaje koje dolaze od Omera i Osmana radijellahu 'anhuma , kao i drugih ashaba, ukazuju ukupno da je dozvoljeno odrediti vrijednost krvarine u zlatu i srebru; iako se razlikuje govor ovih ashaba istim se potvrđuje osnovanost određivanja vrijednosti krvarine.
Takođe ne postoji potvrđen hadis od Vjerovjesnika sallallahu 'alejhi ve sellem u vezi zubi/uzrasta deve. Došlo je u hadisu ‘Amr ibn Šu'ajba radijellahu 'anhuma da je Vjerovjesnik sallallahu 'alejhi ve sellem postavio krvarinu za nenamjerno ubistvo u četiri dijela: trideset deva (ženki) u drugoj godini a majka im ponovo zanijela, trideset deva (ženki) koje su ušle u treću godinu a majka im se muze, trideset trogodišnjih deva, tj.koje su ušle u četvrtu godinu i dosegle dob oplodnje, i deset dromedara (muških) koji su ušli u treću godinu a majka im je muzna deva. Hadis je u Sunenu 5 ali nije vjerodostojan i ne postupa se po njemu. U hadisu od Ibn Mes'uda radijellahu 'anhu prenosi se klasifikacija deva u pet kategorija, ali je i taj hadis slab. Ovih pet kategorija u hadisu su: dvadeset deva koje su ušle u četvtru godinu i postale sposobne za parenje, dvadeset deva koje su ušle u petu godinu, dvadeset deva (ženki) koje su ušle u treću godinu a majka im se muze, dvadeset deva (ženki) u drugoj godini a majka im ponovo zanijela, i dvadeset dromedara (muških) u drugoj godini a majka im ponovo zanijela. 6. Slabost ovog hadisa potvrđuje predaja kod Darekutnija rahimehullah gdje Ebu ‘Ubejde ibn ‘Abdullah ibn Mes'ud rahimehumullah prenosi od svog oca drugačiju klasifikaciju deva u pet grupa 7. Ipak, većina islamskih pravnika je stava da se deve kategorišu u pet grupa, iz blagonaklonosti prema imetku porodice ubice i s pravičnošću prema porodici ubijenog.
Krvarina je pravo onih čija je krv prolivena, i nije dozvoljeno da se išta umanji zbog riječi Uzvišenog: „…مُّسَلَّمَةٌ …“ musellemeh – uručena. Naime, za umanjenu krvarinu se ne može izustiti da je ‘uručena krvarina’. Preuzimanje krvarine je fizičko uzimanje šakom, otuda ako nije dovršeno upotpunjenje krvarine nije ispravno reći da je na ruke isplaćeno, odnosno to je umanjena krvarina. Imam Ez-Zuhri prenosi od Ibn Musejjeba rahimehumallah da je rekao u vezi ajeta: „…فَدِيَةٌ مُّسَلَّمَةٌ … – uručena krvarina…“, da to znači potpuna.
Oslobođenje roba ropstva je iz imetka ubice dočim je krvarina iz imetka šire rodbine.
Propisano je obaveznim da oslobođenje roba ropstva bude iz imetka ubice, a krvarina iz imetka šire rodbine, pri čemu nema razilaženja među učenjacima. Zapravo, potvrđen je vjerodostojan šerijatski tekst, a to je hadis u oba Sahiha od Ebu Hurejre radijellahu 'anhu gdje on veli: „Pobile su se dvije žene iz plemena Huzejl, pa je jedna pogodila drugu kamenom i ubila je kao i fetus u nj.stomaku. Onda su se ljudi sporili pred Allahovim Poslanikom sallallahu 'alejhi ve sellem pa je Allahov Poslanik sallallahu 'alejhi ve sellem dosudio da je krvarina za njezin fetus rob ili ropkinja u cvijetu mladosti, i dosudio je da krvarinu ove žene podnese njezina rodbina. 8
Rekao je imam Šafija rahimehullah : „Ne znam da postoji suprotan stav tome da je Allahov Poslanik sallallahu 'alejhi ve sellem dosudio da krvarinu snosi šira rodbina ubice, jer je ovo došlo u više hadisa, više nego jedan poseban hadis.“ 9
Et-Tefsiru ve-l-bejan: 2/ 941 – 945. ; Šejh ‘Abdul'aziz ibn Merzuk Et-Tarifi, Allah ga sačuvao.
