By Rekao je Allah Uzvišeni:
وَٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُوا۟ مَسْجِدًا ضِرَارًا وَكُفْرًا وَتَفْرِيقًۢا بَيْنَ ٱلْمُؤْمِنِينَ وَإِرْصَادًا لِّمَنْ حَارَبَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ مِن قَبْلُ وَلَيَحْلِفُنَّ إِنْ أَرَدْنَآ إِلَّا ٱلْحُسْنَىٰ وَٱللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَكَٰذِبُونَ ١٠٧
107 A oni koji su džamiju sagradili da bi štetu nanijeli i nevjerovanje osnažili i razdor među vjernike unijeli, pripremajući je za onoga koji se protiv Allaha i Njegova Poslanika još prije borio – sigurno će se zaklinjati: "Mi smo samo najbolje željeli" – a Allah je svjedok da su oni pravi lažljivci.
Et-Tewbe, 107
Kaže imam El-Kurtubi rahimehullah : U ajetu je deset propisa
Prvi:
„vel-lezine-t-tehazu mesdžiden diraren…“ – „A oni koji su džamiju sagradili da bi štetu nanijeli…“ Ovaj govor se nadovezuje na prethodne ajete i značenje mu je: ima među njima (licemjerima) onih koji su džamiju sagradili da bi štetu nanijeli. Gramatički može značiti da je haber/vijest o postupku takvih skriven, i da znači: „Oni koji su džamiju sagradili da bi štetu nanijeli… biće kažnjeni.
Po kiraetu Medinlija uči se bez harfa vav, tj.: “el-lezine…“, pa je gramatički haber/vijest o njima u sljedećem ajetu u riječima: “Ti u njoj nemoj nikada molitvu obaviti“.
Zatim je El-Kurtubi rahimehullah spomenuo povod objave ovog ajeta navodeći isti slučaj kao ostali mufesiri. 1
Drugi:
Riječ „diraren – da bi štetu nanijeli“ ukazuje na razlog njihovog postupka.
Rekli su mufesiri: šteta se ne odnosi na mesdžid/džamiju, već na nj. džemat. Bilježi Ed-Darekutni od Ebu Se’ida El-Hudrija radijellahu 'anhu da je rekao Allahov Poslanik sallallahu 'alejhi ve sellem: „Nema nanošenja štete niti uzvraćanja štetom. Onaj ko nanosi štetu, Allah će njemu uzvratiti štetom, a ko se suprotstavi, Allahu će se njemu suprotstaviti.“ 2
Određena ulema kaže da je nanošenje štete (ar. darer) ono gdje imaš korist, a tvoj komšija štetu, dok je uzvraćanje štetom (ar. dirar) ono gdje ti nemaš korist a komšija ti ima štetu.
Treći:
Rekla je naša ulema: Nije dozvoljeno da se gradi mesdžid/džamija pored druge (postojeće), i obaveza je da se takav (drugi) sruši. Zabrana dolazi da ne bi džemat prvog mesdžida/džamije otišao pa mesdžid/džamija ostala prazna. Izuzima se ako prostor (džamije) ne bi bio veliki i da nije dovoljan džematu prvog mesdžida/džamije, – onda je dozvoljeno graditi drugi mesdžid/džamiju.
Takođe su rekli: Ne treba da se grade dvije ili tri centralne/velike džamije u jednom regionu, i obaveza je da se spriječi gradnja druge, a ko u takvoj klanja džumu ona mu nije ispravna. Vjerovjesnik sallallahu 'alejhi ve sellem je zapalio i srušio mesdžid/džamiju dirara. 3
I rekla je naša ulema: Svaki mesdžid/džamija koja se izgradi radi nanošenja štete drugoj, ili radi pretvaranja – da to ljudi vide i za isto čuju, ima propis da je to mesdžid/džamija dirara, i nije dozvoljen namaz u nj.
Rekao je En-Nukaš rahimehullah : Iz ovoga proizilazi da nije dozvoljeno klanjati u crkvama i sl. jer su izgrađene na zlu.
Kažem (tj. El-Kurtubi): Ne proizilazi iz ovoga taj propis, jer se gradnjom crkve ne namjerava šteta drugome, iako je osnova njezine gradnje na zlu. Doista kršćani koriste crkvu, a jevreji sinagogu mjestom gdje čine, kako to oni tvrde, obredoslovlje, kao što mi koristimo mesdžid/džamiju u iste svrhe. Otuda spomenute dvije bogomolje nemaju taj propis. Ulema se usaglasila da je dozvoljen i ispravan namaz onoga ko ga klanja u crkvi ili sinagogi na čistom mjestu. Imam Buharija rahimehullah spominje da je Ibn Abbas radijellahu 'anhuma klanjao u crkvi kada u njoj u ne bi bilo kipova i statua. Ovu predaju bilježi imam Buharija rahimehullah kao mu‘allek u poglavlju namaz u crkvi.
Spominje imam Ebu Davud rahimehullah u predaji Osmana ibn Ebi-l-‘Asa radijellahu 'anhu da je Vjerovjesnik sallallahu 'alejhi ve sellem naredio da se mesdžid/džamija u Taifu postavi tamo gdje su bili njihovi kipovi. 4
Četvrti:
Rekla je ulema:
Onaj ko bude bio imamom u službi nepravednika, neće se klanjati za njim osim da javno ispolji svoje opravdanje ili pokajanje.
Naime, pripadnici plemena benu ‘Amr ibn ‘Avf koji su izgradili mesdžid/džamiju Kuba su pitali Omera ibnu-l-Hattaba radijellahu 'anhu za vrijeme njegovog hilafeta da dozvoli Mudžemi'u ibn Džarijeh radijellahu 'anhu da klanja u njihovom mesdžidu/džamiji, tj. mesdžidu Kuba. Pa je rekao Omer radijellahu 'anhu: Ne, ni za blagodat oka. Zar on (Mudžemi'u) nije bio imamom u mesdžidu/džamiji dirara – koji je radi nanošenja štete napravljen. Pa mu reče Mudžemi'u radijellahu 'anhu : O vođo vjernika, nemoj požurivat’ u vezi sa mnom! Tako mi Allaha, klanjao sam u nj., a nisam znao (zašto je napravljen) jer su to oni prikrili od mene. Da sam znao ne bi im predvodio namaz u nj. Bio sam momak koji je učio Kur'an, a oni su bili stariji ljudi koji su odrasli u džahilijetu/paganstvu i nisu znali učiti iz Kur'ana išta. Klanjao sam im i nisam smatrao da činim grijeh, niti sam znao šta je u njihovim dušama. Pa je Omer radijellahu 'anhu prihvatio njegovo opravdanje, povjerovao mu i naredio da klanja u mesdžidu/džamiji Kuba.
OPASKA PREVODIOCA:
S obzirom da se neki vjerski propis donosi i razumijeva sagledavajući sve Kur'ansko-hadiske tekstove na istu temu, otuda upućujem na tekst koji je stručno šerijatski obradio pitanje otvaranja mesdžida/džamija:
Comments