By S imenom Allaha, Svemilosnog, Milostivog
Sva zahvala pripada Allahu, Gospodaru svjetova, i neka je salavat i selam na najplemenitijeg među vjerovjesnicima i poslanicima, našeg vjerovjesnika Muhammeda i njegovu porodicu i sve njegove ashabe i sve one koji ih budu slijedili u dobru do Sudnjeg dana. A zatim:
Zaista zikru poslije farz namaza pripada velika važnost u islamu, Poslanik sallallahu 'alejhi ve sellem je na ovaj zikr podsticao i govorom i postupcima. Došli su dokazi koji ukazuju na propisanost zikra (spominjanja) Allah poslije završetka farz namaza sa sveobuhvatnim zikrom koji sadrži uzvišena značenja.
Na to ukazuje govor Uzvišenog:
وَمِنَ ٱلَّيْلِ فَسَبِّحْهُ وَأَدْبَٰرَ ٱلسُّجُودِ ٤٠
40 i veličaj Ga noću i poslije obavljanja molitvi.
Qaf, 40
Kaže ibn Abbas: „Naredio mu je (poslaniku sallallahu 'alejhi ve sellem) da Ga veliča na kraju svakog namaza“ 1.
I kaže Uzvišeni:
فَإِذَا قَضَيْتُمُ ٱلصَّلَوٰةَ فَٱذْكُرُوا۟ ٱللَّهَ قِيَٰمًا وَقُعُودًا وَعَلَىٰ جُنُوبِكُمْ فَإِذَا ٱطْمَأْنَنتُمْ فَأَقِيمُوا۟ ٱلصَّلَوٰةَ إِنَّ ٱلصَّلَوٰةَ كَانَتْ عَلَى ٱلْمُؤْمِنِينَ كِتَٰبًا مَّوْقُوتًا ١٠٣
103 A kada molitvu završite, Allaha spominjite, i stojeći, i sjedeći, i ležeći. A u sigurnosti obavljajte molitvu u potpunosti, jer vjernicima je propisano da u određeno vrijeme molitvu obavljaju.
En-Nisa', 103
Pojašnjenje za ovo spominjanje Allaha (zikr) je došlo u sunnetu. Kaže En-Nevevi: “Učenjaci su složni da je pohvalan (mustehab) zikr poslije namaza, i došli su u pogledu njega mnogobrojni vjerodostojni hadisi koji govore o mnogim njegovim oblicima.” 2 Spominje Hafiz ibn Redžeb da je vrijeme poslije namaza od vremena u kojim je potvđen zikr 3.
Razmišljao sam dugo, i uvidio manjkavost velikog broja ljudi po pitanju zikra poslije namaza; neki od njih ne pridaju mu važnost, dok neki sa samim završetkom namaza odlaze, a ima i onih koji dođu sa nešto malo zikra koji se ne podudara sa sunnetom, a ima i onih koji žude za hajrom, pa sjede radi zikra, ali upadaju u greške u sljedeće tri stvari: u formi zikra (ovo je najčešće), ili u broju (ovdje puno kod tesbiha – subhanellah, elhamdulillah, Allahu ekber…), ili u redosljedu kod zikrova koji su prenešeni poslije namaza (ova stvar je lahka). Obaveza je muslimanu da vodi brigu o ovoj velikoj stvari, i da se trudi da dođe sa zikrom koji je u skladu sa onim što je došlo u sunetu.
Vidio sam potrebu da napišem kratku studiju o opisu Poslanikovog sallallahu 'alejhi ve sellem zikra poslije farz namaza, kao što su ga prenijeli ashabi Allahovog Poslanika sallallahu 'alejhi ve sellem, a zatim da tome pridodam kratak komentar tog zikra, kako bi se postigla željena korist.
Nadam se od svakog muslimana koji bude imao uvida u ovu studiju da je prihvati, i da je izvaga sa onim što govori od zikra, po opisu i po broju, i da je ne drži olahko, ili da ne govori: “Ovo je poznata stvar, ljudi nemaju potrebe da se posjećaju po ovom pitanju,” zato što je stvarnost suprotna.
إِنْ أُرِيدُ إِلَّا ٱلْإِصْلَٰحَ مَا ٱسْتَطَعْتُ ۚ وَمَا تَوْفِيقِىٓ إِلَّا بِٱللَّهِ ۚ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَإِلَيْهِ أُنِيبُ
…jedino želim učiniti dobro koliko mogu, a uspjeh moj zavisi samo od Allaha; u Njega se uzdam i Njemu se obraćam (Hud, 88)
Abdullah Fevzan
U naredno vrijeme, uz Allahovu 'azze we dželle pomoć, ćemo u dijelovima prenijeti tekst ovog kratkog i korisnog eseja.
