By Rekao je Allah Uzvišeni:
وَٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُوا۟ مَسْجِدًا ضِرَارًا وَكُفْرًا وَتَفْرِيقًۢا بَيْنَ ٱلْمُؤْمِنِينَ وَإِرْصَادًا لِّمَنْ حَارَبَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ مِن قَبْلُ وَلَيَحْلِفُنَّ إِنْ أَرَدْنَآ إِلَّا ٱلْحُسْنَىٰ وَٱللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَكَٰذِبُونَ ١٠٧ لَا تَقُمْ فِيهِ أَبَدًا لَّمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى ٱلتَّقْوَىٰ مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ أَن تَقُومَ فِيهِ فِيهِ رِجَالٌ يُحِبُّونَ أَن يَتَطَهَّرُوا۟ وَٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلْمُطَّهِّرِينَ ١٠٨ أَفَمَنْ أَسَّسَ بُنْيَٰنَهُۥ عَلَىٰ تَقْوَىٰ مِنَ ٱللَّهِ وَرِضْوَٰنٍ خَيْرٌ أَم مَّنْ أَسَّسَ بُنْيَٰنَهُۥ عَلَىٰ شَفَا جُرُفٍ هَارٍ فَٱنْهَارَ بِهِۦ فِى نَارِ جَهَنَّمَ وَٱللَّهُ لَا يَهْدِى ٱلْقَوْمَ ٱلظَّٰلِمِينَ ١٠٩ لَا يَزَالُ بُنْيَٰنُهُمُ ٱلَّذِى بَنَوْا۟ رِيبَةً فِى قُلُوبِهِمْ إِلَّآ أَن تَقَطَّعَ قُلُوبُهُمْ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ ١١٠
107 A oni koji su džamiju sagradili da bi štetu nanijeli i nevjerovanje osnažili i razdor među vjernike unijeli, pripremajući je za onoga koji se protiv Allaha i Njegova Poslanika još prije borio – sigurno će se zaklinjati: "Mi smo samo najbolje željeli" – a Allah je svjedok da su oni pravi lažljivci. 108 Ti u njoj nemoj nikada molitvu obaviti! Džamija čiji su temelji, već od prvoga dana, postavljeni na strahu od Allaha zaista više zaslužuje da u njoj obavljaš molitvu. U njoj su ljudi koji se vole često prati, a Allah voli one koji se mnogo čiste. 109 Da li je bolji onaj koji je temelj zgrade svoje postavio na strahu od Allaha i u želji da Mu se umili – ili onaj koji je temelj zgrade svoje postavio na rub podlokane obale koja se nagnula, da se zajedno s njim u vatru džehennemsku sruši? – A Allah neće ukazati na Pravi put narodu koji sam sebi nepravdu čini. 110 Zgrada koju su oni sagradili stalno će unositi nemir u srca njihova, sve dok im srca ne popucaju. – A Allah sve zna i mudar je.
Et-Tewbe, 107 - 110
Kaže Ibnu-l-Dževzi rahimehullah u tefsiru ajeta: čitanje ovog ajeta sa harfom vav s njegova početka, tj. „vel-lezine-t-tehazu mesdžiden diraren…“ – „A oni koji su džamiju sagradili da bi štetu nanijeli…“ ima značenje da se ovaj govor nadovezuje na prethodne ajete, kako je to rekao Ebu ‘Alijj rahimehullah . Dakle, njegovo značenje je: ima među njima (licemjerima) onih koji su džamiju sagradili da bi štetu nanijeli…, poput prethodnih ajeta iste sure:
وَمِنْهُم مَّن يَلْمِزُكَ فِى ٱلصَّدَقَٰتِ فَإِنْ أُعْطُوا۟ مِنْهَا رَضُوا۟ وَإِن لَّمْ يُعْطَوْا۟ مِنْهَآ إِذَا هُمْ يَسْخَطُونَ ٥٨
58 Ima ih koji ti prigovaraju zbog raspodjele zekata. Ako im se iz njega da, zadovolje se, a ako im se ne da, odjednom se razljute.
Et-Tewbe, 58
وَمِنْهُمُ ٱلَّذِينَ يُؤْذُونَ ٱلنَّبِىَّ وَيَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ قُلْ أُذُنُ خَيْرٍ لَّكُمْ يُؤْمِنُ بِٱللَّهِ وَيُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنِينَ وَرَحْمَةٌ لِّلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ مِنكُمْ وَٱلَّذِينَ يُؤْذُونَ رَسُولَ ٱللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ ٦١
61 Ima ih koji vrijeđaju Vjerovjesnika govoreći: "On vjeruje što god čuje!" Reci: "On čuje ono što je dobro, vjeruje u Allaha i ima vjere u vjernike, i milost je onima između vas koji vjeruju." A one koji Allahova Poslanika vrijeđaju čeka patnja nesnosna.
Et-Tewbe, 61
وَمِنْهُم مَّنْ عَٰهَدَ ٱللَّهَ لَئِنْ ءَاتَىٰنَا مِن فَضْلِهِۦ لَنَصَّدَّقَنَّ وَلَنَكُونَنَّ مِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ ٧٥ فَلَمَّآ ءَاتَىٰهُم مِّن فَضْلِهِۦ بَخِلُوا۟ بِهِۦ وَتَوَلَّوا۟ وَّهُم مُّعْرِضُونَ ٧٦ فَأَعْقَبَهُمْ نِفَاقًا فِى قُلُوبِهِمْ إِلَىٰ يَوْمِ يَلْقَوْنَهُۥ بِمَآ أَخْلَفُوا۟ ٱللَّهَ مَا وَعَدُوهُ وَبِمَا كَانُوا۟ يَكْذِبُونَ ٧٧
75 Ima ih koji su se obavezali Allahu: "Ako nam iz obilja Svoga dade, udjeljivaćemo, zaista, milostinju i bićemo, doista, dobri!" 76 A kad im je On dao iz obilja Svoga, oni su u tome postali škrti i okrenuli se – a oni ionako glave okreću. 77 I nadovezao im je On na to pritvornost u srcima njihovim sve do dana kada će pred Njega stati, zato što se onoga što su Allahu obećali ne pridržavaju i zato što stalno lažu.
Et-Tewbe, 75 - 77
S harfom vav, tj.“vel-lezine“ ovaj ajet su čitali: Ibn Kesir, Ebu ‘Amr, ‘Asim, Hamza i El-Kesai rahimehumullah. Bez hafra vav, tj.“el-lezine“ ovaj ajet su učili Nafi’a i Ibn ‘Amir rahimehumallah. Po tom kiraetu/čitanju ajet može imati dva značenja:
Prvo: isto značenje kao i u prvom kiraetu.
Drugo: da je haber/vijest o postupku takvih skriven, i da znači: „Oni koji su džamiju sagradili da bi štetu nanijeli…“ dobiće osvetu za to i biće kažnjeni. Dakle, ovaj haber o posljedici njihova djela je skriven,tj.ne nalazi se u ajetu ali se podrazumjeva.
Ibnu-l-Dževzi rahimehullah dalje veli:
Rekli su mufesiri (o povodu ajeta):
„Kada su pripadnici plemena Benu ‘Amr ibn ‘Avf uzeli mesdžid/džamiju Kubaa (da u nj.klanjaju) i poslali (poziv) Allahovom Poslaniku sallallahu 'alejhi ve sellem , pa on došao i klanjao u nj., zavidiše im to njihova braća od Benu Ganm ibn ‘Avf, a bili su od licemjera među Ensarijama. Pa rekoše: sagradićemo mesdžid/džamiju i poslat (poziv) do Allahovog Poslanika sallallahu 'alejhi ve sellem pa da (dođe i ) klanja u nj. A bijaše klanjao u nj. Ebu ‘Amir Er-Rahib kada dođe iz Šama. Dotični Ebu ‘Amir se posvetio asketizmu i primio kršćanstvo u džahilijetu, pa kada je Allahov Poslanik sallallahu 'alejhi ve sellem stigao u Medinu ispolji mu (Ebu ‘Amir) neprijateljstvo i iseli za Šam. Zatim posla (poruku) licemjerima u Medini: pripremite što god možete od snage i oružja, i sagradite mi mesdžid/džamiju, a ja ću otići do Kajsara/Bizantijskog kralja da spremi bizantijsku vojsku pa istjera Muhammeda i njegove ashabe (iz Medine). Tada oni sagradiše ovaj mesdžid/džamiju pokraj džamije Kubaa. Bijaše dvanaestorica ljudi koji ga sagradiše: Hizam ibn Halid, – njegova kuća je prepravljena u mesdžid/džamiju, – Nebtel ibn Haris, Bidžad ibn Osman, Sa'lebetu ibn Hatib, Mu'attib ibn Kušejr, ‘Ubad ibn Hunejf, Vedi'atu ibn Sabit, Ebu Habibeh ibnu-l-Ez'ar, Džarijetu ibn ‘Amir i njegova dva sina Jezid i Mudžemi'u. Njihov imam (u namazu) bijaše Mudžemi'u, a poslije se njegovo stanje popravilo (tj.pokajao se). Bijaše s njima i Bahzedž, djed Abdullaha ibn Hunejfa, – a on je taj kome je Allahov Poslanik sallallahu 'alejhi ve sellem rekao: „Šta si htio s ovime što vidim?“, pa je lažući rekao : „Nisam htio osim najljepše.“ Rekao je Mukatil: Bilo ih je sedamnaestorica. Kada su završili izgradnju, dođoše Allahovom Poslaniku sallallahu 'alejhi ve sellem i rekoše: Mi smo izgradili mesdžid/džamiju s razlogom, potrebom i radi kišne noći, i voljeli bismo da nam dođeš pa klanjaš u nj. On (Posanik) zatraži svoju košulju da je obuče (tj. da ide), pa mu se tada objavi Kur'an i Allah ga obavijesti o njihovom slučaju. On pozvaše Ma'n ibn ‘Adijja i Malik ibn-d-Duhšuma radi njih i reče: „Uputite se čim prije prema ovom mesdžidu/džamiji čiji su žitelji nepravedni, pa ga srušite i zapalite.“ 1 Zatim je naredio Allahov Poslanik sallallahu 'alejhi ve sellem da se to uzme mjestom gdje će se bacati leševi (životinja).
Ebu ‘Amir je umro u Šamu kao usamljenik i stranac.
Ez-Zedžadž kaže da ajet znači: „ Ima među njima (licemjerima) onih koji su džamiju sagradili da bi štetu nanijeli…“
Riječ „diraren – da bi štetu nanijeli“ se odnosi na štetu mesdžidu/džamiji Kubaa;
„ve kufren – da bi nevjerovanje osnažili“, tj. nevjerovanje u Allaha i Njegova Poslanika;
„ve tefrikan bejne-l-muminine – da bi razdor među vjernike unijeli“ se odnosi na to što su oni klanjali u mesdžidu/džamiji Kubaa zajedno, a onda su htjeli da razdvoje taj džemat;
„ve irsaden – pripremajući je“, tj. čekajući dolazak Ebu ‘Amira jer je on taj koji se još prije izgradnje tog mesdžida/džamije borio protiv Allaha i Njegovog Poslanika sallallahu 'alejhi ve sellem .
„Sigurno će se zaklinjati: Mi smo samo najbolje željeli“, tj. nismo htjeli sa nj. gradnjom osim najljepše. Ovo (el-husna-najljepše) ima tri tumačenja. Prvo: pokornost Allahu, drugo: Džennet, i Treće: najbolja djela od uspostavljanja vjere i okupljanja radi namaza.
Ibn Kesir rahimehullah navodi isti slučaj kao povod objave ajeta, i spominje neprijatejstvo i spletke koje je Ebu ‘Amir Er-Rahib pravio Poslaniku sallallahu 'alejhi ve sellem, poput zamki koje je napravio na dan Uhuda. Nadalje navodi, a isto spominje i El-Begavi rahimehullah u svom tefsiru, da su licemjeri završili gradnju ove džamije/mesdžida u vrijeme kada se Allahov Poslanik sallallahu 'alejhi ve sellem pripremao za pohod na Tebuk, pa su mu došli i tražili da klanja u njoj, a on im je odgovorio: „Ja sam krenuo na put i (nalazim se) u stanju zauzetosti, ali ako se vratimo doći ćemo vam inšaAllah i klanjati u njemu.“ 2
Opaska prevodioca:
S obzirom da se neki vjerski propis donosi i razumijeva sagledavajući sve Kur'ansko-hadiske tekstvove na istu temu, otuda upućujem na tekst koji je stručno šerijatski obradio pitanje otvaranja mesdžida/džamija:
Comments